Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE MUHASEBE POLİTİKASI TERCİHLERİ ARASINDAKİ FARKLILIKLARIN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 105 - 123, 31.07.2023

Serpil Çelik

https://doi.org/10.52059/idaacmmd.1283559

Öz

Ulusal/uluslararası muhasebe düzenleme/standartları mali işlemlerin ölçülmesinde, kaydedilmesinde ve raporlanmasında alternatif muhasebe politikalarını içermektedir. Muhasebe meslek mensuplarının aynı mali işlemde farklı muhasebe politikası tercihi yapması dönem sonu finansal tablolarında sunulan finansal bilginin farklılaşmasına sebep olmakta; bu durum da muhasebe politikası tercihinde davranışsal ilişkinin incelenmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın amacı; Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve Tekdüzen Muhasebe Sistemi uygulamalarında yer alan alternatif muhasebe politikalarının tercihi ile muhasebe meslek mensuplarının kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma sonucunda bazı alternatif muhasebe politikası tercihi ve kişilik özellikleri, finansal risk tolerans düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Politikası Muhasebe Politikası Tercihi Kişilik

Kaynakça

  • Aitken, M. J., & Loftus, J. A. (2009). Determinants of accounting policy choice in the Australian property industry: A portfolio approach, Journal of Accounting and Finance, 34(2), 1-20. https://doi.org/10.1111/j.1467-629X.1994.tb00266.x
  • Allport, G. W. (1937). Personality: A psychological interpretation. Holt.
  • Apan, M. ve Ercan, S. (2017). Beş faktör kişilik özelliklerinin finansal okuryazarlık üzerine etkisinin yol analizi ile belirlenmesi: Lisans düzeyindeki işletme öğrencileri üzerine bir araştırma. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(16), 177-202.
  • Atak, H. (2013). On-Maddeli kişilik ölçeği’nin Türk Kültürü’ne uyarlanması. Nöropsikiyatri Arşivi Dergisi, 50, 312- 319.
  • Ataman Akgül, B. ve Akay, H. (2004). Uluslararası Muhasebe Standartları ve Türkiye’de uygulama etkinliğine ilişkin bir araştırma (2. Baskı). Türkmen Kitabevi.
  • Beatty, A., & Weber, J. (2002). The effects of debt contracting on voluntary accounting method changes. The Accounting Review, 78(1). https://doi.org/10.2308/accr.2003.78.1.119
  • Bitlisli, F., Dinç, O., Çetinceli, Ö. ve Kaygısız, Y. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ile akademik güdülenme ilişkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta Meslek Yüksekokulu öğrencilerine yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 459-480.
  • Bosnyák, J. (2003). Számviteli értékelési eljárások hatása a vállalkozások vagyoni, jövedelmi és pénzügyi helyzetére (the effect of evaluation methods on the financial position, performance and cash flows of entites) (Unpublished doctoral thesis). Budapest Corvinus University.
  • Cemalcılar, Ö. ve Önce, S. (1999). Muhasebenin kuramsal yapısı. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 150.
  • Cushing, B. E., & Leclere, M. J. (1992). Evidence on the determinants of inventory accounting policy choice. The Accounting Review, 67(2), 355-366.
  • Demirci, M. K., Özler, D. E. ve Girgin, B. (2009). Beş faktör kişilik modelinin iş yerinde duygusal tacize (mobbing) etkileri: Hastane işletmelerinde bir uygulama. Journal of Azerbaijani Studies, 12(2), 13-39.
  • Doğan, T. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ve öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64.
  • Duc, V., & Van, T. (2020). Factors influencing the choices of accounting policies in small and medium enterprises in Vietnam. The Journal of Asian Finance Economics and Business, 7(10), 687-696. https://doi.org/10.13106/jafeb.2020.vol7.no10.687
  • Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K. ve Sanisoğlu, S. Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223.
  • Feist, J., & Feist, G. J. (2009). Theories of Personality (7th Edition). McGrawHill.
  • Fekete, S., Damagum, Y.M., Mustata, R., Matış, D., & Popa, I. (2010). Explaining accounting policy choices of SME’s: An empirical research on the evaluation methods. European Research Studies, 13(1), 33-48. https://doi.org/10.35808/ersj/256
  • Fekete, S., Vladu, D.C., Albu, C.N., & Albu, N. (2012). Is SMEs accounting influenced by taxation? Some emperical evidence from Romania. African Journal of Business Managment, 6(6), 2318-2331. https://doi.org/10.5897/AJBM11.1699
  • Ge, W., Matsumoto, D., & Zhang, J. L. (2011). Do CFOs have styles of their own? An empirical ınvestigation of the effect of ındividual cfos on financial reporting practices. Contemporary Accounting Research, 28(4), 1141-1179. https://doi.org/10.1111/j.1911-3846.2011.01097.x
  • Gençtanırım-Kurt, D. ve Çetinkaya-Yıldız, E. (2020). Kişilik kuramları (gerçek yaşamdan kişilik analizi örnekleriyle) (5. Baskı). Pegem Yayıncılık.
  • Gopalakrishnan, V. (1994). Accountıng choice decisions and unlevered firms: Further evidence on debt/equıty hypothesis. Journal of Financial and Strategic Decisions, 7(3), 33-47.
  • Gosling, S.D., Rentfrow, P.J., & Swann, W.B. Jr. (2003). A very brief measure of the big five personality domains. Journal of Research in Personality, 37 (6), 504-528.
  • Gürel, F. (2018). Ölçeklerine göre işletmeler ve uyguladıkları muhasebe politikalarına yönelik karşılaştırmalı bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
  • Hagerman, R.L. and Zmijewski, M.E. (1981). An ıncome stategy approach to the positive theory of accounting standard setting/ choice. Journal of Accounting and Economics, 3(2), 129-149. https://doi.org/10.1016/0165- 4101(81)90010-0
  • Hall, S. C., & Swinney, L. S. (2004). Accounting policy changes and debt contracts. Management Research News, 27(7), 34-48. https://doi.org/10.1108/01409170410784239 Healy, P. M. (1985). The effect of bonus schemes on accounting decisions. Joumal of Accounting and Economic, 7(1-3), 85-107. https://doi.org/10.1016/0165-4101(85)90029-1
  • Holland, K. (1998). Accounting policy choice: The relationship between coporate tax burdens and company size. Journal of Business Finance & Accounting, 25(3-4), 265-288. https://doi.org/10.1111/1468-5957.00187
  • Inoue, T., & Thomas, W.B. (1996). The choice of accounting policy in Japan. Journal of International Financial Management & Accounting, 7(1), 1-23.
  • İlhan, M. ve Çetin, B. (2014). LISREL ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilen yapısal eşitlik modeli (yem) analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 5(2), 26-42. Jaafar, A., & Mcleay, S. (2007). Country Effects and sector effets on the harmonizaton of accounting policy choice. ABACUS, 43(2), 156-189. https://doi.org/10.2139/ssrn.976677
  • Jahangir, A., & Kamran, A. (2017). Determinants of Accounting policy choices under International Accounting Standards: Evidence from South-Asia. Accounting Research Journal, 30(4), 430-446. https://doi.org/10.1108/ARJ-02-2015-0020
  • John, O. P., & Srivastava, S. (1999). The big five trait taxonomy: History, measurement, and theoretical perspectives. In L. A. Pervin, & O. P. John (Eds.). Handbook of personality: Theory and research. Guilford Press.
  • Juric, D. (2014). Effect of accounting policies on financial position of small and medium-sized enterprises. The Journal of Accounting and Management, 4(1), 43-59. Kardaş, S. ve Şencan, H. (2018). Beş faktör kişilik özelliklerinin iş tatmini üzerindeki etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(33), 287-299.
  • Kenneth, L. W., & Michael, J. P. (1992). Economic determinants of accounting policy choice: The case of current cost accounting in the UK. Journal of Accounting and Economics, 15(1), 87-114. https://doi.org/10.1016/0165-4101(92)90013-R
  • Haftacı, V. ve Kılınç, Y. (2020). Muhasebe politikası seçim kararları: Alternatif muhasebe politikalarının finansal tablolar üzerindeki etkisinin gösterilmesine yönelik bir örnek uygulama. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16(2), 349-367.
  • Kuo, H.C. (2006). How do small firms make inventory accounting choices? Journal of Business Finance&Accounting, 20(3), 373-392. https://doi.org/10.1111/j.1468-5957.1993.tb00262.x
  • Martinez, J. A., Martinez, F. G., & Diazaraque, J.M.M. (2010). Optional accounting criteria under IFRS and corporate characteristics: Evidence from Spain. Revista de Contabilidad - Spanish Accounting Review, 14(1), 59-85. https://doi.org/10.1016/S1138-4891(11)70022-X
  • Matsunaga, S. R., & Yeung, P. E. (2008). Evidence on the impact of a CEO's financial experience on the quality of the firm's financial reports and disclosures. SSRN Electronic Journal. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1014097
  • Mazay, V., Wilkins, T., & Zimmer, I. (1993). Determinants of the choice of accounting for ınvestments in associated companies. Contemporary Accounting Research, 10(1),31-59.
  • McAdams, D. P. (1997). A conceptual history of personality psychology. In R. Hogan, J. A. Johnson, & S. R. Briggs (Eds.), Handbook of Personality Psychology (pp. 3-39). Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978- 012134645-4/50002-0
  • Missonier-Piera, F. (2004). Economic determinants of multiple accounting method choices in a Swiss context. Journal of International Financial Management and Accounting, 15(2), 118-144. https://doi.org/10.1111/j.1467- 646X.2004.00104.x
  • Moody, M. C. (2007). Adaptive behavior in intercultural environments: The relationship between cultural ıntelligence factors and big five personality traits (Unpublished doctoral thesis). The George Washington University.
  • Morais, A. (2010). Actuarial gains and losses: The determinants of the accounting method. Pacific Accounting Review, 22(1), 42-56. https://doi.org/10.1108/01140581011034218
  • Nobes, C., & PERRAMON, J. (2013). Firm size and national profiles of IFRS policy choice. Australian Accounting Review, 23(3), 208-215. https://doi.org/10.1111/j.1835-2561.2012.00203.x
  • Norman, W. T. (1963). Toward an adequate taxonomy of personality attributes: Replicated factor 54 structure in peer nomination personality ratings. Journal of Abnormal and Social Psychology, 66, 574-583. https://doi.org/1 0.1037/H0040291
  • Okpala, K. E. (2016). Factors influencing Accounting Policy Choices Under IFRS in airline-gsa companies. Ilorin Journal of Accounting, 2, 1-14.
  • Özdemir, F. S., Toksöz, T. ve Gürel, F. (2018). İşletmelerin ölçekleri ile tercih ettikleri muhasebe politikaları arasındaki ilişkiler üzerine bir inceleme. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 126-138. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.430490
  • Özkan, A. (2005). Bağımsız çalışan muhasebecilerin yaptığı dönem sonu muhasebe uygulamalarının tespitine yönelik bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 95-119.
  • Parlakkaya, R. (2010). TMS-8: Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar Standardı uygulamaları. Journal of Accounting and Taxation Studies, 3(1), 65-86.
  • Polat Demir, B. (2020). Akademik yazma becerilerinin değerlendirilmesi için analitik dereceli puanlama anahtarının geliştirilmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 318-327.
  • Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2012). Örgütsel davranış (Çev. İ. Erdem, 14. Baskı). Nobel Yayıncılık.
  • Shaheen, M. A. (2012). The choice of accounting policy in developing countries: Case of the State of Kuwait (an empirical ınvestigation of the validity of the positive theory). SSRN Electronic Journal. https://doi.org/10.2139/ssrn.198417
  • Shuto, A. (2007). Executive compensation and earnings management: empirical evidence from Japan. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 16(1), 1-26. https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2007.01.004
  • Skinner, D. J. (1993). The investment opportunity set and accounting procedure choice: Preliminary evidence. Journal of Accounting and Economics, 16(4), 407-445. https://doi.org/10.1016/0165-4101(93)90034-D
  • Smith, M., Kestel, J., & Robınson, P. (2001). Economic resession, corporate distressand ıncome increasing accounting policy choice. Accounting Forum, 25(4), 334-352. https://doi.org/10.1111/1467-6303.00070
  • Somer, O., Korkmaz, M. ve Tatar, A. (2002). Beş faktör kişilik envanterinin geliştirilmesi-I: Ölçek ve alt ölçeklerin oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
  • Tan, C. W., Tower, G., Hancock, P., & Taplin, R. (2002). Empire of the sky: Determinants of Global Airlines’ accounting policy choices. The International Journal of Accounting, 37(3), 277-299. https://doi.org/10.1016/S0020-7063(02)00174-7
  • Tatlılıoğlu, K. (2014). Üniversite öğrencilerinin Beş Faktör Kişilik Kuramı’na göre kişilik özellikleri alt boyutlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 7(17), 939‐971.
  • Tuna, A, Can, İ. ve Doğan, İ. (2020). Kişilik tiplerinin banka hizmet kalitesi algısı üzerindeki etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 471-494.
  • Tzovas, C. (2006). “Factors influencing a firm’s accounting policy decisions when tax accounting and financial accounting coincide. Managerial Auditing Journal, 21(4), 372-386. https://doi.org/10.1108/02686900610661397
  • Ulusan, H. (2007). Muhasebe politikası seçiminin ekonomik belirleyicileri üzerine ampirik bir çalışma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(2), 167-198. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002024
  • Ulusan, H. ve Doğan, İ. (2008). Muhasebe politikası seçimi: Pozitif muhasebe teorisi ve ekonomik belirleyiciler - ampirik bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 229-254.
  • Varıcı, İ. ve Çağıran, F. K. (2015). Muhasebe politikalarının seçimine etki eden faktörler: Borsa İstanbul (BİST)'da bir uygulama. Muhasebe ve Denetime Bakış, 44, 91 - 107.
  • Yıldız, E. ve Uzunbacak, H. H. (2019). Kişilik ve örgüt kültürü bağlamında prososyal motivasyon (1. Baskı). Hiper Yayınevi.
  • Young, S. (1998). The determinants of managerial accounting policy choice: Further evidence for the UK. Accounting and Business Research, 28(2), 131-143.
  • Zinkevičienė, D. and Rudžionienė, K. (2005). Reseach of the impact of company's leverage on finacial accounting method choice. Economics of Engineering Decisions, 3, 25-31. https://doi.org/10.5755/J01.EE.45.5.11331
  • Watts, R. L. and Zimmerman, J. L. (1986). Positive Accounting Theory. Prentice-Hall.
  • Waweru, N. M., Ntuı, P. P., & Mangena, M. (2011). Determinants of different accounting methods choice in Tanzania: A positive accounting theory approach. Journal of Accounting in Emerging Economies, 1(2), 144- 159. https://doi.org/10.1108/20421161111138503
Toplam 65 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular İşletme
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Serpil Çelik 0000-0002-2340-0010

Yayımlanma Tarihi 31 Temmuz 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 6 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Çelik, S. (2023). MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE MUHASEBE POLİTİKASI TERCİHLERİ ARASINDAKİ FARKLILIKLARIN İNCELENMESİ. Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 6(2), 105-123. https://doi.org/10.52059/idaacmmd.1283559
 Kapak Resmi İndir

Gönderim-Kabul Süresi (Ortalama): 42,04 gün (6 hafta)

Makale Kabul Oranı: 0,59

Makale İndirme Sayısı (2018-2020): 18.042