Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Asymmetric Relationship Among Industrial Production, Capacity Utilization Rate, and Producer Prices in Türkiye: The Nonlinear ARDL Model Approach

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 525 - 543, 02.08.2023

Caner Demir Süleyman Emre Özcan

https://doi.org/10.26650/JEPR1247326

Öz

This study investigates the asymmetric impacts of capacity utilization rate and producer prices on the industrial production index in Türkiye over the 2007:1-2022:9 period. Approximating actual capacity to full capacity and enabling firms to produce at lower costs are primary macroeconomic objectives for every country. Therefore, increases in capacity utilization are expected to positively affect and increases in producer prices affect to negatively affect industrial production. This study examined whether or not these factors cause asymmetric increases and decreases in industrial production. According to the nonlinear autoregressive distributed lag (NARDL) model results, a 1% increase in the capacity utilization rate raises industrial production by 1.63% while a 1% decrease in the same factor reduces industrial production by 1.27%. On the other hand, a 1% increase in producer prices reduces industrial production by 0.06% while decreases in the same factor have no statistically significant impact. The fact that positive and negative shocks do not affect at the same rate implies that the shocks from capacity utilization rate and producer prices on industrial production have an asymmetric structure. This evidence has also been proven through the rejection of the symmetry hypotheses as tested by the Wald test.

Anahtar Kelimeler

Industrial production Capacity utilization rate Producer prices Asymmetry Nonlinear ARDL

Kaynakça

  • Abdioğlu, Z. (2013). Türkiye için Enflasyonu Hızlandırmayan Kapasite Kullanım Oranı Tahmini, Journal of Yaşar University, 8(31), 5296-5323. google scholar
  • Arabacı, Ö. & Arabacı, R. Y. (2008). Kapasite Kullanım Oranları ve Enflasyon İlişkisi: Türkiye Örneği, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 93-109. google scholar
  • Baek, J. & Kim, H. S. (2013). Is Economic Growth Good or Bad for the Environment? Empirical Evidence from Korea. EnergyEconomics, 36, 744-49. doi:10.1016/j.eneco.2012.11.020. google scholar
  • Daly, E. H. (1974). Steady-state economics versus growthmania: A critique of the orthodox conceptions of growth, wants, scarcity and efficiency. Policy Sciences, 5, 149-167. google scholar
  • Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American statistical association, 74(366a), 427-431. google scholar
  • Elliott, G., Rothenberg, T. J. & Stock, J. H. (1996). Efficient Tests for an Autoregressive Unit Root. Econometrica, 64:4, 813-836. google scholar
  • Gültekin, H. & Taştan, B. (2022). Covid-19 ve Enflasyonun Sanayi Üretim Endeksi Üzerindeki Etkisi, Journal of Economics and Administrative Sciences, 23(3), 790-799, DOI: https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1110912 google scholar
  • Kırca, M. & Canbay, Ş. (2019). Türkiye’de Üretici Fiyat Endeksi ile Sanayi Üretim Endeksi Arasindaki Simetrik ve Asimetrik Nedensellik İlişkilerin Analizi. I. Uluslararası İktisat, İşletme ve Sosyal Bilimler Kongresi’nde sunulan bildiri, Karabük Üniversitesi ECONDER, Karabük Üniversitesi, Karabük. google scholar
  • Koç E., Kaya, K. & Şenel, M. C. (2016). Türkiye’de Sanayi Sektörü ve Temel Sanayi Göstergeleri - Sanayi Üretim Endeksi, Mühendis ve Makine, 57 (682), 42-53. google scholar
  • Koç E., Şenel, M. C. & Kaya, K. (2017). Türkiye’de Ekonomik Göstergeler - İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı, Mühendis ve Makine, 58(689), 1-22. google scholar
  • Meadows, D. H., Meadows, D. L., Randers, J. & Behrens, W. W. (1972). The limits to growth, a report for the Club of Rome’s project on the predicament of mankind. Universe Books. google scholar
  • Narayan, P. K. & Smyth, R. (2006). What Determines Migration Flows from Low-Income to High-Income Countries? An Empirical Investigation of Fiji-Us Migration 1972-2001. Contemporary Economic Policy, 24, 332-42. google scholar
  • Ogungbenle, S. (2022). Trade Openness, Manufacturing Capacity UtilizationRate and Output Expansion Nexus in Nigeria, European Journal of Science, Innovation and Technology, 2(1), 124-133. google scholar
  • Olorunfemi, S., Obamuyi, T. M., Adekunjo, F. O. & Ogunleye, E. O. (2013). Manufacturing Performance in Nigeria: Implication for Sustainable Development, Asian Economic and Financial Review, 3(9), 1195-1213. google scholar
  • Oshati, T., Ogechi, A. F. & Okotie, Y. S. (2020). Capacity Utilization and the Role of Services Sector in Industrialization of Nigeria, African Scholar Publications & Research International, 18(7), 171-197. google scholar
  • Öcal, M. F. (2013). Türkiye’de Sanayi Üretim Endeksi ve İmalat Sanayi Eğilim Göstergeleri Arasındaki İlişkinine Ekonometrik Analizi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 242-258. google scholar
  • Panopoulou, E. & Pittis., N. (2004). A comparison of autoregressive distributed lag and dynamic OLS cointegration estimators in the case of a serially correlated cointegration error. The Econometrics Journal, 7, 585-617. google scholar
  • Pesaran, M. H. & Shin, Y. (1999). An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis. In Econometrics and Economic Theory in the 20th Century The Ragnar Frisch Centennial Symposium; Edited by Steinar Strom. Cambridge: Cambridge University Press, 371-413. google scholar
  • Pesaran, M. H., Shin, Y. & Smith, R. J. (2001) Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326. google scholar
  • Petek, A. & Şanlı, O. (2019). Türkiye’de Gayrisafi Yurtiçi Hasıla, Döviz Kurları ve Sanayi Üretim Endeksinin Kapasite Kullanım Oranları Üzerine Etkileri: Zaman Serileri Analizi, International Review of Economics and Management, 7(1), 49-73. google scholar
  • Pekçağlayan, B. (2021). Türkiye’de Sanayi Üretim Endeksinin Belirleyenleri: ARDL Modeli, İstanbul İktisat Dergisi, 71, 435-456. google scholar
  • Shin, Y., Yu, B., & Greenwood-Nimmo, M. (2014). Modelling asymmetric cointegration and dynamic multipliers in a nonlinear ARDL framework. In Festschrift in honor of Peter Schmidt (pp. 281-314). Springer, New York, NY. google scholar
  • Smaoui, F., Smaoui F. & Kammoun, N. (2022). The Response of Industrial Production to the Macroeconomic Factors: New Evidence for Tunisia, Global Scientific Journals, 10(9), 376-396. google scholar
  • TUİK (2022). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ekonomik-Guven-Endeksi-Aralik-2022-45565 google scholar
  • TUİK (2023a). https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=iktisadi%20faaliyet google scholar
  • TUİK (2023b). https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=sanayi-114 google scholar
  • Yamaçlı, D. S. (2017). The Role of Capacity Utilization Rate at the Measuring Output Gap in Turkey, American Academic & Scholarly Research Journal, 9(4), 9-22. google scholar

Türkiye’de Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı ve Üretici Fiyatları Arasındaki Asimetrik İlişki Doğrusal Olmayan ARDL Modeli Yaklaşımı

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 525 - 543, 02.08.2023

Caner Demir Süleyman Emre Özcan

https://doi.org/10.26650/JEPR1247326

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de kapasite kullanım oranı ve üretici fiyatlarının sanayi üretim endeksi üzerindeki etkileri, asimetrik şokların da göz önünde bulundurulmasıyla 2007:1-2022:9 dönemi için incelenmiştir. Fiili kapasitenin toplam kapasiteye yaklaştırılması ve üreticilerin yüksek olmayan maliyetlerle üretim yapması her ülke için öncelikli makroekonomik amaçlar arasındadır. Bu nedenle, kapasite kullanım oranındaki artışların sanayi üretimini olumlu, üretici fiyatlarındaki artışların ise olumsuz etkilemesi beklenmektedir. Bu çalışmada ise bu faktörlerden kaynaklanan sanayi üretimi artış ve azalışlarının ne derecede olduğu ve asimetrik bir şekilde gerçekleşip gerçekleşmediği incelenmektedir. Doğrusal olmayan gecikmesi dağıtılmış otoregresif (NARDL) model sonuçlarına göre, Türkiye’de kapasite kullanım oranında meydana gelen %1’lik bir artış sanayi üretimini %1,63 artırırken %1’lik bir düşüş sanayi üretimini %1,27 azaltmaktadır. Öte yandan, üretici fiyatlarındaki %1’lik bir artış sanayi üretimini %0,06 azaltırken bu faktördeki düşüşler ise sanayi üretimi üzerinde istatistiki olarak anlamlı bir etkigöstermemektedir. Pozitif ve negatif şokların aynı oranda etki etmemesi ve hatta üretici fiyatlarındaki negatif şokların anlamlı bir etkisinin dahi gözlenememesi, Türkiye’de kapasite kullanımı ve üretici fiyatlarından sanayi üretimine yansıyan şokların asimetrik bir yapıda olduğuna işaret etmekte olup, bu durum Wald Testi aracılığıyla reddedilen simetri hipotezleri ile de teyit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sanayi üretimi Kapasite kullanım oranı Üretici fiyatları Asimetri Doğrusal olmayan ARDL

Kaynakça

  • Abdioğlu, Z. (2013). Türkiye için Enflasyonu Hızlandırmayan Kapasite Kullanım Oranı Tahmini, Journal of Yaşar University, 8(31), 5296-5323. google scholar
  • Arabacı, Ö. & Arabacı, R. Y. (2008). Kapasite Kullanım Oranları ve Enflasyon İlişkisi: Türkiye Örneği, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 93-109. google scholar
  • Baek, J. & Kim, H. S. (2013). Is Economic Growth Good or Bad for the Environment? Empirical Evidence from Korea. EnergyEconomics, 36, 744-49. doi:10.1016/j.eneco.2012.11.020. google scholar
  • Daly, E. H. (1974). Steady-state economics versus growthmania: A critique of the orthodox conceptions of growth, wants, scarcity and efficiency. Policy Sciences, 5, 149-167. google scholar
  • Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American statistical association, 74(366a), 427-431. google scholar
  • Elliott, G., Rothenberg, T. J. & Stock, J. H. (1996). Efficient Tests for an Autoregressive Unit Root. Econometrica, 64:4, 813-836. google scholar
  • Gültekin, H. & Taştan, B. (2022). Covid-19 ve Enflasyonun Sanayi Üretim Endeksi Üzerindeki Etkisi, Journal of Economics and Administrative Sciences, 23(3), 790-799, DOI: https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1110912 google scholar
  • Kırca, M. & Canbay, Ş. (2019). Türkiye’de Üretici Fiyat Endeksi ile Sanayi Üretim Endeksi Arasindaki Simetrik ve Asimetrik Nedensellik İlişkilerin Analizi. I. Uluslararası İktisat, İşletme ve Sosyal Bilimler Kongresi’nde sunulan bildiri, Karabük Üniversitesi ECONDER, Karabük Üniversitesi, Karabük. google scholar
  • Koç E., Kaya, K. & Şenel, M. C. (2016). Türkiye’de Sanayi Sektörü ve Temel Sanayi Göstergeleri - Sanayi Üretim Endeksi, Mühendis ve Makine, 57 (682), 42-53. google scholar
  • Koç E., Şenel, M. C. & Kaya, K. (2017). Türkiye’de Ekonomik Göstergeler - İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı, Mühendis ve Makine, 58(689), 1-22. google scholar
  • Meadows, D. H., Meadows, D. L., Randers, J. & Behrens, W. W. (1972). The limits to growth, a report for the Club of Rome’s project on the predicament of mankind. Universe Books. google scholar
  • Narayan, P. K. & Smyth, R. (2006). What Determines Migration Flows from Low-Income to High-Income Countries? An Empirical Investigation of Fiji-Us Migration 1972-2001. Contemporary Economic Policy, 24, 332-42. google scholar
  • Ogungbenle, S. (2022). Trade Openness, Manufacturing Capacity UtilizationRate and Output Expansion Nexus in Nigeria, European Journal of Science, Innovation and Technology, 2(1), 124-133. google scholar
  • Olorunfemi, S., Obamuyi, T. M., Adekunjo, F. O. & Ogunleye, E. O. (2013). Manufacturing Performance in Nigeria: Implication for Sustainable Development, Asian Economic and Financial Review, 3(9), 1195-1213. google scholar
  • Oshati, T., Ogechi, A. F. & Okotie, Y. S. (2020). Capacity Utilization and the Role of Services Sector in Industrialization of Nigeria, African Scholar Publications & Research International, 18(7), 171-197. google scholar
  • Öcal, M. F. (2013). Türkiye’de Sanayi Üretim Endeksi ve İmalat Sanayi Eğilim Göstergeleri Arasındaki İlişkinine Ekonometrik Analizi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 242-258. google scholar
  • Panopoulou, E. & Pittis., N. (2004). A comparison of autoregressive distributed lag and dynamic OLS cointegration estimators in the case of a serially correlated cointegration error. The Econometrics Journal, 7, 585-617. google scholar
  • Pesaran, M. H. & Shin, Y. (1999). An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis. In Econometrics and Economic Theory in the 20th Century The Ragnar Frisch Centennial Symposium; Edited by Steinar Strom. Cambridge: Cambridge University Press, 371-413. google scholar
  • Pesaran, M. H., Shin, Y. & Smith, R. J. (2001) Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326. google scholar
  • Petek, A. & Şanlı, O. (2019). Türkiye’de Gayrisafi Yurtiçi Hasıla, Döviz Kurları ve Sanayi Üretim Endeksinin Kapasite Kullanım Oranları Üzerine Etkileri: Zaman Serileri Analizi, International Review of Economics and Management, 7(1), 49-73. google scholar
  • Pekçağlayan, B. (2021). Türkiye’de Sanayi Üretim Endeksinin Belirleyenleri: ARDL Modeli, İstanbul İktisat Dergisi, 71, 435-456. google scholar
  • Shin, Y., Yu, B., & Greenwood-Nimmo, M. (2014). Modelling asymmetric cointegration and dynamic multipliers in a nonlinear ARDL framework. In Festschrift in honor of Peter Schmidt (pp. 281-314). Springer, New York, NY. google scholar
  • Smaoui, F., Smaoui F. & Kammoun, N. (2022). The Response of Industrial Production to the Macroeconomic Factors: New Evidence for Tunisia, Global Scientific Journals, 10(9), 376-396. google scholar
  • TUİK (2022). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ekonomik-Guven-Endeksi-Aralik-2022-45565 google scholar
  • TUİK (2023a). https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=iktisadi%20faaliyet google scholar
  • TUİK (2023b). https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=sanayi-114 google scholar
  • Yamaçlı, D. S. (2017). The Role of Capacity Utilization Rate at the Measuring Output Gap in Turkey, American Academic & Scholarly Research Journal, 9(4), 9-22. google scholar
Toplam 27 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Ekonomi
Bölüm RESEARCH ARTICLE
Yazarlar

Caner Demir 0000-0002-3840-6335

Süleyman Emre Özcan 0000-0002-5535-2279

Yayımlanma Tarihi 2 Ağustos 2023
Gönderilme Tarihi 4 Şubat 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 10 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Demir, C., & Özcan, S. E. (2023). Türkiye’de Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı ve Üretici Fiyatları Arasındaki Asimetrik İlişki Doğrusal Olmayan ARDL Modeli Yaklaşımı. Journal of Economic Policy Researches, 10(2), 525-543. https://doi.org/10.26650/JEPR1247326
AMA Demir C, Özcan SE. Türkiye’de Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı ve Üretici Fiyatları Arasındaki Asimetrik İlişki Doğrusal Olmayan ARDL Modeli Yaklaşımı. JEPR. Ağustos 2023;10(2):525-543. doi:10.26650/JEPR1247326
Chicago Demir, Caner, ve Süleyman Emre Özcan. “Türkiye’de Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı Ve Üretici Fiyatları Arasındaki Asimetrik İlişki Doğrusal Olmayan ARDL Modeli Yaklaşımı”. Journal of Economic Policy Researches 10, sy. 2 (Ağustos 2023): 525-43. https://doi.org/10.26650/JEPR1247326.
EndNote Demir C, Özcan SE (01 Ağustos 2023) Türkiye’de Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı ve Üretici Fiyatları Arasındaki Asimetrik İlişki Doğrusal Olmayan ARDL Modeli Yaklaşımı. Journal of Economic Policy Researches 10 2 525–543.
IEEE C. Demir ve S. E. Özcan, “Türkiye’de Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı ve Üretici Fiyatları Arasındaki Asimetrik İlişki Doğrusal Olmayan ARDL Modeli Yaklaşımı”, JEPR, c. 10, sy. 2, ss. 525–543, 2023, doi: 10.26650/JEPR1247326.
ISNAD Demir, Caner - Özcan, Süleyman Emre. “Türkiye’de Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı Ve Üretici Fiyatları Arasındaki Asimetrik İlişki Doğrusal Olmayan ARDL Modeli Yaklaşımı”. Journal of Economic Policy Researches 10/2 (Ağustos 2023), 525-543. https://doi.org/10.26650/JEPR1247326.
JAMA Demir C, Özcan SE. Türkiye’de Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı ve Üretici Fiyatları Arasındaki Asimetrik İlişki Doğrusal Olmayan ARDL Modeli Yaklaşımı. JEPR. 2023;10:525–543.
MLA Demir, Caner ve Süleyman Emre Özcan. “Türkiye’de Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı Ve Üretici Fiyatları Arasındaki Asimetrik İlişki Doğrusal Olmayan ARDL Modeli Yaklaşımı”. Journal of Economic Policy Researches, c. 10, sy. 2, 2023, ss. 525-43, doi:10.26650/JEPR1247326.
Vancouver Demir C, Özcan SE. Türkiye’de Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı ve Üretici Fiyatları Arasındaki Asimetrik İlişki Doğrusal Olmayan ARDL Modeli Yaklaşımı. JEPR. 2023;10(2):525-43.
 Kapak Resmi İndir